Φιλαργυρία

Το χρυσάφι, το ασήμι, τα πολύτιμα πετράδια και κάθε άλλο πράγμα γεννάει στην καρδιά μας την περιέργεια και την επιθυμία να το δούμε. Από την όραση γεννιέται μέσα μας ο πόθος να τ’ αποκτήσουμε. Έτσι όταν το βάλουμε στα χέρια μας,, πέφτουμε στα δίκτυα της μισάδελφης φιλαργυρίας, που είναι μια αγάπη άλογη στο χρήμα, στην ύλη, και μια επιθυμία ακόρεστη, που σπρώχνει τον άνθρωπο στην απόκτηση του μεγαλύτερου πλούτου. Ο φιλάργυρος γίνεται πλεονέκτης και ποτέ δεν ικανοποιείται. Είναι σαν τη θάλασσα, που τόσα ποτάμια δέχεται, και ποτέ της δεν χορταίνει νερό. Είναι σαν τη φωτιά, όσα ξύλα και αν της δώσεις, θα τα καταφάει. Πολύ σωστά ο μέγας Παύλος λέει, πως η φιλαργυρία είναι «η ρίζα όλων των κακών»(Ά Τιμ 6:10) και πως η πλεονεξία είναι ειδωλολατρία (Κολ.3:5).

Πραγματικά, απ’ όλες τις αμαρτίες, δεν υπάρχει άλλη πιο απάνθρωπη. Ο φιλάργυρος δεν έχει αγάπη, δεν ξέρει συγγένεια και φιλία, δεν καταλαβαίνει τι πάει να πει φιλότιμο, συμπόνια κι ευσπλαχνία. Το χρήμα είναι φίλος και ο σύντροφος του, τολμούμε να πούμε και ο Θεός του! Γι’ αυτό δεν έχει τόπο στην ουράνια βασιλεία του αληθινού Θεού. Μην ελπίζει ς ποτέ να δεις καλό απ’ τον φιλάργυρο. Ο πήλινος κουμπαράς δέχεται μέσα του όσα νομίσματα του ρίξεις, όσο είναι ακέραιος, δεν σου δίνει πίσω κανένα. Όταν όμως τον σπάσεις, τότε σου τ’ αφήνει όλα θέλοντας και μη. Έτσι είναι και ο φιλάργυρος: όταν όμως πεθάνει, τ’ αφήνει όλα πίσω του, και απολαμβάνουν άλλοι τον πλούτο που εκείνος, ο ανόητος, σύναξε με κόπο και ιδρώτα. Ελεεινότερος άνθρωπος από τον φιλάργυρο δεν υπάρχει. Οι άλλοι οι αμαρτωλοί μπορεί να είναι αχρείοι και επιζήμιοι στον εαυτό τους, αλλά στον συνάνθρωπο τους κάνουν πολλές φορές το καλό.

Ο φιλάργυρος και τον εαυτό του βλάπτει και με τους άλλους είναι κακός. Απ’ όλους τους φτωχούς είναι φτωχότερος, γιατί, όσα και να μαζέψει, δεν του φτάνουν. Μα και αυτά που έχει δεν τα ορίζει, γιατί είναι δούλος και σκλάβος τους. Οι φτωχοί άνθρωποι στερούνται κάποια αγαθά, άλλος λιγότερα κι άλλος περισσότερα, ο φιλάργυρος όμως δεν χορταίνει με τον κόσμο ολόκληρο. Ξύπνιος είναι, και με τα λεφτά ασχολείται. Κοιμάται, και τα κέρδη ονειρεύεται. Όλοι οι αμαρτωλοί, κι αν κολαστούν στην άλλη ζωή, σ’ αυτήν εδώ απολαμβάνουν κάτι. Ο φιλάργυρος μητ’ εδώ μητ’ εκεί απολαμβάνει τίποτα. Ανάξιος είναι και της γης και του ουρανού, όπως ο Ιούδας, που πρόδωσε τον Κύριο για τριάντα αργύρια, κι έπειτα «πήγε και κρεμάστηκε» (Ματθ.27:5) «κι έπεσε με το πρόσωπο στη γη, σκίστηκε η κοιλιά του και χύθηκαν όλα τα σπλάχνα του»(πραξ.1:18).

Αδελφέ, όταν δεν επιθυμείς επίγεια πράγματα, η καρδιά σου έχει γαλήνη και ειρήνη ανέκφραστη. Όταν όμως ποθείς και αυτά σε ενδιαφέρουν, κυριεύεσαι από ανησυχία και φόβο-ανησυχία πριν τ’ αποκτήσεις, μήπως σου ξεφύγουν. Και φόβο αφού τ’ αποκτήσεις, μήπως τα χάσεις. Φιλάργυρε, η βραχύτητα της ζωής ελέγχει τις άτακτες επιθυμίες σου. Μάταια μαζεύεις πλούτη, που δεν μπορούν να σου προσφέρουν καμία ουσιαστική παράκληση, καμία ψυχική ανάπαυση και παρηγοριά. Καίγεσαι σε τούτο τον κόσμο μέσα στις φλόγες της επιθυμίας του χρήματος, θα καίγεσαι αιώνια και στον άλλο κόσμο μέσα στις φλόγες τις κολάσεως. Τι κερδίζεις, ταλαίπωρε, απ’ τη συγκέντρωση των θησαυρών; Φεύγεις αύριο- τι λέω αύριο; Μπορεί και σήμερα, κι αφήνεις τα πράγματά σου εδώ παντέρημα. Θυμήσου τον πλούσιο εκείνο του Ευαγγελίου, που χαίρονταν για τη σοδειά του και μονολογούσε: «ψυχή, έχεις πολλά αγαθά, που αρκούν για χρόνια πολλά. Ξεκουράσου, τρώγε, πίνε, διασκέδαζε» (Λουκ.12:19). Τότε ο Θεός του είπε: «Ανόητε, αυτή τη νύχτα θα παραδώσεις τη ζωή σου. Αυτά, λοιπόν, που ετοίμασες, σε ποιόν θ’ ανήκουν»;(Λουκ:12:20).

Αυτή την παραβολή θα πρέπει να την θυμούνται πάντα οι πλούσιοι, γιατί η μνήμη του θανάτου είναι δυνατό φάρμακο εναντίον της φιλαργυρίας. Όταν θυμάσαι το φοβερό τέρμα της επίγειας ζωής, εύκολα περιφρονείς τα πρόσκαιρα, που τ’ απόκτησες μάλιστα και τόσες αδικίες και παρανομίες. Μια και, πεθαίνοντας, δεν θα πάρεις τίποτε απ’ αυτά μαζί σου, στείλε τα από τώρα με τους φτωχούς, στον άλλο κόσμο, για να τα βρεις και να σε βοηθήσουν όταν θα πας κι εσύ εκεί. Ο Μέγας Βασίλειος, μια ομιλία του εναντίον των φιλαργύρων γράφει: «Το φαί που τρώς, άσπλαχνε πλούσιε, είναι του πεινασμένου. Το ρούχο που φοράς, είναι του γυμνού. Και το χρυσάφι που έχεις, είναι του φτωχού. Γι’ αυτό αμαρτάνεις βαριά, όταν κρατάς περισσότερα απ’ ότι χρειάζεσαι, και δεν δίνεις το πλεόνασμα σ’ εκείνους που έχουν ανάγκη» .Και ο Ιερός Αυγουστίνος ονομάζει τον πλούτο δηλητήριο της αγάπης, γιατί φαρμακώνει και θανατώνει την αγάπη στο Θεό και το συνάνθρωπο.

Από την φιλαργυρία, λέει ο άγιος Γρηγόριος ο Διάλογος (πάπας Ρώμης), γεννιούνται άλλα επτά κακά. Το πρώτο είναι η ασπλαχνία, δηλαδή η σκληροκαρδία, που σε κάνει ν’ αδιαφορείς για τη δυστυχία του συνανθρώπου σου. Το δεύτερο είναι η ταραχή του νου, που γεννιέται από το φόβο του φιλάργυρου, μήπως χάσει τον πλούτο του και από την αθυμία του να τον αυξήσει. Το τρίτο είναι η βία, το ότι δηλαδή ο φιλάργυρος φτάνει ακόμα και στη χρήση βίαιων μέσων, για ν’ αρπάξει ξένα αγαθά. Το τέταρτο είναι το ψεύδος, το πέμπτο η επιορκία και το έκτο ο δόλος, τα οποία αναγκάζεται συχνά να χρησιμοποίει, θέλοντας να ικανοποιήσει την άλογη φύση του για χρήμα. Το έβδομο, τέλος, είναι η προδοσία, το να βλάψει ή να θανατώσει τον ευεργέτη του, αυτό ακριβώς, που έκανε ο Ιούδας στον Κύριο μας. Μεγάλο κακό λοιπόν, αδελφέ, είναι η φιλαργυρία, κακό και πρόξενος κακών. Γι’ αυτό, αν είσαι πλούσιος, κάνε αγαθοεργίες και μη μαζεύεις περίσσια πλούτη. Γιατί ο Κύριος μας πρόσταξε: «Μη μαζεύετε θησαυρούς πάνω στη γη, όπου τας αφανίζει ο σκόρος και η σκουριά όπου οι κλέφτες κάνουν διαρρήξεις και δεν τους κλέβουν (Ματθ.6:19-20)». Αν πάλι είσαι φτωχός και ποθείς να πλουτίσεις, κι αυτό φιλαργυρία είναι. Ευχαρίστησε καλύτερα το Θεό για τη φτώχεια σου, γιατί είναι πολύ ευκολότερο να προκόψει στην αρετή και κερδίσει τον παράδεισο ο φτωχός παρά ο πλούσιος.

Πηγή: Πως θα Σωθούμε, Εκδόσεις: Ιερά Μονή Παρακλήτου.