Bασιλείου Μουστάκη

Διδάκτορος Θεολογίας

ΑΠΟ ΑΥΡΙΟ, αγαπητοί αδελφοί, αρχίζει η νηστεία της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Κι’ η Εκκλησία, στο κατώφλι αυτού του ωραίου αγώνος, ετοιμάζει τα τέκνα της να τον αγωνισθούν όπως πρέπει, κάνοντας τα να ακούσουν τα σχετικά με τη νηστεία λόγια του Κυρίου.

Όταν νηστεύετε-ακούσαμε σήμερα τον Σωτήρα να μας λέει μέσα από το ευαγγελικό ανάγνωσμα-μη γίνεσθε σαν τους υποκριτές σκυθρωποί. Αυτοί αφανίζουν τα πρόσωπα τους και γενικά κάνουν το κάθε τι για να τους προσέξουν οι άλλοι άνθρωποι ότι νηστεύουν. Σας βεβαιώνω, ότι δεν πρόκειται τέτοιου είδους νηστευτές να έχουν να πάρουν μισθό από τον Θεό.

Εσύ, όταν νηστεύεις, άλειψε την κεφαλή σου με μυρωδικό λάδι και νίψε το πρόσωπο σου, ώστε οι άλλοι να μη προσέξουν ότι νηστεύεις, θα σου αρκεί, ότι είσαι ορατός από πατέρα σου τον ουράνιο, που βλέπει στα κρυφά. Κι’ ακριβώς ο πατέρας σου ο ουράνιος, που βλέπει στα κρυφά, θα σου αποδώσει την αμοιβή στα φανερά, όταν έλθει η ημέρα της Κρίσεως.

Μ’ αυτές τις συστάσεις και τις υποδείξεις, αγαπητοί αδελφοί, ο Κύριος θέλει να μας προφυλάξει από τον φοβερό λάκκο, όπου κινδυνεύει να πέσει κάθε αρετή, επομένως κι’ η νηστεία: τον λάκκο της υποκρισίας, της επιδείξεως στους άλλους, της φιλαυτίας.

Άχρηστη κι’ ανώφελη, χωρίς μισθό από τον ουρανό, είναι κάθε καλή πράξης, όταν κίνητρο της έχει το πώς θα χειροκροτηθεί από τους ανθρώπους. Όταν γίνετε για να μας επιδοκιμάσουν οι γύρω μας. Όταν δεν αποσκοπεί στην ψυχική μας σωτηρία και δεν γίνεται μονάχα χάριν του Θεού.

Ο Κύριος είναι αυτός που χορηγεί τις αρετές. Ο Κύριος θέλει να είναι κι’ ο αποκλειστικός θεατής των. Το ίδιο, λοιπόν, ισχύει για την νηστεία. Δεν θέλει να την επιδεικνύουμε στους ανθρώπους, για να μας πουν εύγε, για να μας χαρακτηρίσουν καλούς χριστιανούς. Θέλει να νηστεύουμε, χωρίς να διασαλπίζουμε την νηστεία μας, χωρίς να τη διαλαλούμε.

Κι’ αυτή η απαγόρευσης κάνει, ώστε να θυμηθούμε το βαθύτερο νόημα της νηστείας, που δεν είναι απλή αποχή από ορισμένα είδη τροφής, αλλά κάτι πολύ μεγαλύτερο και σπουδαιότερο. Είναι αποχή από την αμαρτία και φυσικά, πρώτα-πρώτα, από την αμαρτία των αμαρτιών, την υποκρισία και την επίδειξη.

Ας έλθει, όμως, στη μέση ο θείος Χρυσόστομος κι ας τονίσει αυτή τη μεγαλύτερη αλήθεια με μερικά υπέροχα ερωτήματα του:

«Πες μου, αδελφέ μου-ρωτά τον καθένα μας ο ιερός πατήρ της Εκκλησίας-,τι αποκομίζεις από τη νηστεία που κάνεις; Γιατί κι’ ο γεωργός, γι’ αυτό σπέρνει, για να θερίσει. Κι’ οι πραματευτάδες, γι’ αυτό από τόπο σε τόπο, για να συνάξουν χρήματα. Κι’ ο καραβοκύρης, γι’ αυτό σχίζει τα πέλαγα, για να γεμίσει το αμπάρι.»

«Μη μου πεις, λοιπόν, τόσες μέρες νηστεύω, το και το και τρώγω, κρασί δεν πίνω, δεν πηγαίνω σε διασκεδάσεις. Αλλά δείξε αν, ενώ ήσουν οξύθυμος, έγινες πράος. Κι’ αν έγινες φιλάνθρωπος, ενώ ήσουν με πετρώδες καρδιά. Αν μεθάς με οργή, τι σημασία έχει που στερείσαι το ποτό; Αν φωλιάζει μέσα σου ο φθόνος, τι ωφέλεια έχεις που νηστεύεις ορισμένα φαγητά; Δεν σε ρωτώ, λοιπόν, τι λογής τραπέζι στρώνεις, αλλά αν άλλαξες ψυχή.»

«Αν η οικοδέσποινα-ψυχή εννοώ-έκδοτη στις ασωτίες, τις τι μαστιγώνεις την υπηρέτρια, που είναι η σάρκα; Αν η ψυχή είναι δεσμώτης του κακού, τι παιδεύεις το σώμα;»

Η νηστεία, λοιπόν, αδελφοί μου, τότε έχει νόημα, όταν βοηθά την ψυχή ν’ απαλλαγεί από τις κακίες της, τα πάθη της, τις χαμηλές ροπές της. Όταν δεν είναι μονάχα η κοπή ορισμένων τροφών, αλλά η κοπή της αμαρτίας.

Και πριν απ’ όλα-όπως ακούσαμε σήμερα τον Κύριο να τονίζει-η νηστεία η άσπονδη έχθρα της φιλαυτίας και της επιδείξεως.

Είθε, εφέτος, όλοι μας να νηστέψουμε μ’ αυτό τον σωστό και σωτήριο τρόπο.

Πηγή: Στα Ίχνη του Αρχιποίμενος, Εκδόσεις: Παρρησία.