(Μαλάχη ή άγρια)

Ιδιαίτερα διεσπαρμένο φυτό στη λεκάνη της Μεσογείου.

Δραστικές ουσίες: Περιέχει βλέννες, ίχνη βιταμινών A, BI, Β2 και C, μαλδαβόλη, γλυκόζη, οξαλικό ασβέστιο, ρητίνες.

Ιδιότητες: μαλακτική, ανακουφίζει από προβλήματα στο στήθος και στο λαιμό, βρογχικά, βήχα, λαρυγγίτιδα. Ωεφελεί σε εντερικά, γαστρίτιδα, κυστίτιδα και σε κολικούς. Διώχνει τις τοξίνες από τον οργανισμό και τα καταπλάσματα της καταπολεμούν σπυριά, «καλογήρους», εξανθήματα και εγκαύματα.

Ο Πυθαγόρας και οι μαθητές του είχαν προσέξει ότι το χόρτο υποβοηθούσε τη σκέψη, γιατί ήταν ελαφρύ στην πέψη κι άφηνε ελεύθερο το πνεύμα.

Ο Ιπποκράτης παρασκεύαζε ένα κατάπλασμα με κρασί και μολόχα για να αντιμετωπίσει τα οιδήματα και τις φλεγμονές, ενώ τη συνιστούσε σαν αφέψημα εναντίον διαφόρων γυναικολογικών προβλημάτων. Επίσης παρασκεύαζε με μολόχα κολπικά υπόθετα τα οποία διευκόλυναν τους τοκετούς και μέτριαζαν τους πόνους. Ο Δίφιλος ο Σίφνιος έγραψε ότι βοηθά σε περιπτώσεις ερεθισμού των νεφρών και της κύστης, ότι είναι “εύχυμη, μαλακτική της τραχείας αρτηρίας, αποχωρίζει και απεκκρίνει τα εις επιφάνεια οξέα” ενώ την χρησιμοποιεί ως αποχρεμπτικό και καθαρτικό φάρμακο. Από τα άνθη της παρασκευαζόταν αφέψημα για την αντιμετώπιση παθήσεων του πεπτικού και του ουροποιητικού συστήματος. Η σοφή αγιορείτικη ιατρική θεωρεί τη μολόχα ως ένα από τα αποτελεσματικότερα φαρμακευτικά βότανα εναντίον της δυσκοιλιότητας. Επίσης όταν πονούσε ο λαιμός έβραζαν μολόχα, έριχναν μέσα μια κουταλιά μέλι και έπιναν ή έκαναν γαργάρες. Ο καρπός της μολόχας είναι μεριστόκαρπος και το λένε «ψωμάκι», επειδή μοιάζει με σπιτικό ψωμί. Παλιά τα παιδιά τον μάζευαν και τον έτρωγαν. Τη μολόχα καλλιεργούσαν ως βρώσιμο λαχανικά για γαστρονομικούς αλλά και θεραπευτικούς λόγους σε Ρώμη και Βυζάντιο. Αναφέρονται σε φαρμακοποιίες του 18ου και 19ου αι. Συνδυασμοί του συγκεκριμένου βότανου, με αλθαία,περδικάκι, βαρβάσκο. Στην Κρήτη τα βλαστάρια της μαγειρεύονται γιαχνί με κατσίκι ή σαλιγκάρια. Σε Ρέθυμνο, Κύπρο και Ρόδο τα τρυφερά φύλλα της γίνονται ντολμάδες ενώ στην Τήνο τηγανίζοται με αυγά. Στην αρχαία Ελλάδα καλλιεργούσαν την μολόχα μαζί με άλλα λαχανικά και βότανα στους κήπους τους: έλεγαν ότι σταματούσε την μας βρει καμία αρρώστια. Ο δε Καρλομάγνος είχε διατάξει να καλλιεργείται μολόχα σ’ όλους τους αυτοκρατορικούς κήπους.

Η Μολόχα στην Αγιορείτικη Παράδοση

Ένα κουταλάκι από το βότανο σ’ ένα φλιτζάνι ζεστό νερό, καλά σκεπασμένο για 10 λεπτά, μας προσφέρει όλες τις δραστικές ουσίες και τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Για εξωτερική χρήση, οι αντιφλεγμονώδεις, μαλακτικές αλλά και στυπτικές ιδιότητες της, την κάνουν ιδιαίτερα δημοφιλή στην ουλίτιδα, σε ερεθισμό του δέρματος, αλλά και στην ανακούφιση από τις αιμορροΐδες. Σε μορφή κομπρέσσας από χλιαρό έγχυμα,έχει καταπληκτικά αποτελέσματα στην ξηρότητα των δακρυικών πόρων. 2-3 φλιτζάνια μολόχα την ημέρα, μαζί με κομπρέσες από στραγγισμένα ζεστά φύλλα και άνθη στο στήθος το βράδυ, έχουν πολύ καλά αποτελέσματα στο εμφύσημα ή σε περιπτώσεις δύσπνοιας. Τα λουτρά μολόχας ανακουφίζουν τα πρησμένα πόδια ειδικά μετά από κάταγμα ενώ μαλακώνουν τους κάλους των ποδιών. Υπάρχουν ανα-φορές ότι η μολόχα θεραπεύει την επιληψία αλλά και ότι ο χυμός της θεραπεύει από τα τσιμπήματα μέλισσας, σφήκας ή τσουκνίδας. Χρησιμοποιείται ακόμα σε περιπτώσεις εντερικών προβλημάτων, κολικών, γαστρίτιδας, κυστίτιδας, διάρροιας, καταρροής, πνευμονίας, βραχνάδας,οξείας δυσεντερίας, κατακράτησης ούρων, αιματουρίας, φλεγμονών της ουροδόχου κύστης, προβλημάτων των νεφρών. Τα φύλλα τρώγονται ωμά ή μαγειρεμένα. Έχουν μια ήπια ευχάριστη γεύση και σεσούπες δρουν ως πηκτική ουσία. Τα νεαρά φύλλα αποτελούν επίσης καλό υποκατάστατο για τη πείνα και τη δίψα. τάστατο του μαρουλιού στη σαλάτα. Οι χλωροί σπόροι τρώγονται ωμοί, όπως και τα λουλούδια και μπορούν να προστεθούν σε σαλάτες ή να χρησιμοποιηθούν ως γαρνιτούρα. Αν την βράσουμε με λαδολέμονο και λίγη ρίγανη, γίνεται ένα συμπλήρωμα στο τραπέζι, το οποίο βοηθά στην καλή λειτουργία του εντέρου. Γίνεται επίσης εύγευστο φαγητό, εάν την τηγανίσουμε μαζίμε άγρια σκουράθα, με ελαιόλαδο (Όταν μαζέψουμε μολόχα χρησιμοποιούμε τους νεαρούς βλαστούς για φαγητό).

Την συναντάμε σε καλογερικά σημειωματάρια με αγιορείτικες συνταγές: μολόχα με μπακαλιάρο, ντολμάδες με φύλλα μολόχας, αρωματικά κεφτεδάκια με φύλλα μολόχας, μολόχες με πατάτες κ.ά. Μοναστηριακές συνταγές προτείνουν μαρμελάδα μολόχας με μέλι και λεμόνι. Τα φύλλα αποτελούν επίσης καλό υποκατάστατο τσαγιού.

Πηγή: Βότανα και Γιατροσόφια του Αγίου Όρους, Έκδοση: Δημοκρατικός Τύπος Α.Ε. Αθήνα, Οκτώβριος 2016.