Α μέρος
Κάπνισμα Μέρος Α
Πώς κόβεται το κάπνισμα κατά τους πατέρες
“Εαν το κάπνισμα ήταν από τον Θεό, τότε ο άνθρωπος θα ήταν εξοπλισμένος με έναν καπνοδόχο.” π. Βησαρίων Γιοργκουλέσκου.
1) Άγιος Σιλουανός Αθωνίτης
Το 1919, ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, πέρασε από τη Ρωσία, όπου και επισκέφθηκε διάφορες μονές. Σ’ ένα από τα ταξίδια του με τραίνο, καθόταν απέναντι από ένα έμπορο. Αυτός άνοιξε μπροστά του μια ταμπακιέρα και του προσέφερε τσιγάρο «φιλικά», ίσως ειρωνικά, αφού ο άθεος κομμουνισμός είχε ήδη επικρατήσει, μα πάνω απ’ όλα δοκιμαστικά για το φρόνημα του ασκητού.
Ο άγιος Σιλουανός ευχαρίστησε το συνεπιβάτη του και αρνήθηκε την προσφορά. Τότε ο έμπορος ρώτησε αν ο λόγος της άρνησης ήταν η θεώρηση του καπνίσματος ως «αμαρτία». Πρόσθεσε δε, ότι κατ’ αυτόν το κάπνισμα βοηθάει στην πολυάσχολη ζωή, αφού είναι αναγκαίο να σταματάει κανείς την ένταση στην εργασία και να αναπαύεται για λίγα λεπτά. Επίσης ανέφερε ότι διευκολύνει την επαγγελματική ή τη φιλική συνομιλία και γενικά τη ροή της ζωής. Συνέχισε δε, να προσθέτει και άλλα πλεονεκτήματα του καπνίσματος για να πείσει τον ασκητή.
Ο άγιος άκουγε αμίλητος και κάποια στιγμή είπε στο συνεπιβάτη του· «Κύριε πριν καπνίσετε προσευχηθείτε κάθε φορά λέγοντας το ‘Πάτερ ημών’». Ο έμπορος απάντησε ότι αυτό φαινόταν σ’ αυτόν ανάρμοστο.
Ο άγιος Σιλουανός τότε είπε· «Κάθε έργο προ του οποίου δεν αρμόζει η ατάραχος προσευχή καλύτερα να μη γίνεται».
Πηγή: Κων/νου Μαμμά, «Κάπνισμα; Οι επιπτώσεις του στην υγεία και οι τρόποι διακοπής του». Αθήνα
2) Αγιος Ιωάννης της Κροστάνδης
«Ο άνθρωπος έχει διαστρέψει την ηδονή των αισθήσεων. Για την όσφρηση και την γεύση ανακάλυψε έναν βρωμερό και πικρό καπνό που τον τραβάει σχεδόν συνεχώς στο στήθος του. Έτσι χαλάει τον αέρα εντός και εκτός της κατοικίας του και διαποτίζεται ο ίδιος από αυτήν την βρώμα. Ο καπνός που καταπίνουν κάνει κακό όχι μόνο στην υγεία αλλά και στην λεπτότητα της συναίσθησης της καρδιάς, κοινωνόντας σ’αυτήν τον σαρκικό χαρακτήρα, την χοντράδα της και την υποδούλωση των αισθήσεων
3) Άγιος Αμβρόσιος της Όπτινα
Ένας μανιώδης καπνιστής από την Αγια Πετρούπολη, ο Αλέξιος Στεπάνοβιτς Μαγιόρωφ, άρχισε κάποτε να αισθάνεται τις επιζήμιες συνέπειες του καπνίσματος στην υγεία του. Οι πολλές συμβουλές και παραινέσεις των φίλων του αποδείχθηκαν μάταιες. Τελικά το έτος 1888 ο Αλέξιος Στεπάνοβιτς κατέφυγε στην βοήθεια του στάρετς Αμβροσίου και με επιστολή του ζήτησε να του υποδείξει τον τρόπο που θα καταπολεμήσει το πάθος του.
Σε γράμμα του με ημερομηνία 12 Οκτωβρίου 1888 ο όσιος Αμβρόσιος απάντησε στον Αλέξιο Μαγιόρωφ τα εξής: «Γράφεις ότι δεν μπορείς να κόψης το κάπνισμα! Αυτό που είναι αδύνατο για τον άνθρωπο, είναι δυνατό με τη βοήθεια του Θεού. Το μόνο που χρειάζεται είναι να αποφασίσεις με σταθερότητα να απαλλαγής απ’ αυτό, αφού αναγνωρίζεις την ζημία που προξενεί στην ψυχή και στο σώμα σου. Διότι ο καπνός εξασθενίζει την ψυχή, αυξάνει και δυναμώνει τα πάθη, σκοτίζει το νου και καταστρέφει σιγά-σιγά τη σωματική υγειά με έναν αργό θάνατο. Ταυτόχρονα οι πνευματικές ασθένειες της οξυθυμίας και μελαγχολίας εμφανίζονται στην ψυχή σαν συνέπεια του καπνίσματος. Σε συμβουλεύω να χρησιμοποίησης πνευματική θεραπεία για την καταπολέμηση του πάθους σου. Να κάνης λεπτομερή εξομολόγηση όλων των αμαρτιών που διέπραξες από την ηλικία των επτά χρόνων έως σήμερα και να μεταλάβεις τα Άχραντα Μυστήρια. Κάθε μέρα να διαβάζεις όρθιος ένα ή περισσότερα κεφάλαια του Ευαγγελίου. Μόλις αρχίζει να εμφανίζεται η αποθάρρυνση και η απελπισία, να διαβάζεις και πάλι μέχρι να περάσει. Αν ξαναεμφανισθεί, άρχισε πάλι την μελέτη του Ευαγγελίου. Ή, αν θέλεις, πήγαινε σε κάποιον απομονωμένο χώρο και κάνε τριάντα τρεις εδαφιαίες μετάνοιες σε ανάμνηση της επίγειας ζωής του Κυρίου και προς τιμή της Αγίας Τριάδος».
Μόλις έλαβε το γράμμα ο Αλέξιος Στεπάνοβιτς το διάβασε και «άναψε ένα τσιγάρο», όπως εξηγεί ο ίδιος σε ιδιόγραφο σημείωμά του. «Άρχισα να το καπνίζω, αλλά ένιωσα ξαφνικά ένα φοβερό πονοκέφαλο και μια απέχθεια προς το καπνό του τσιγάρου. Εκείνο το βράδυ δεν κάπνισα. Την επόμενη ημέρα τέσσερις φορές άρχισα να καπνίζω μηχανικά και από συνήθεια. Δεν μπορούσα όμως να καταπιώ τον καπνό, γιατί με έπιανε δυνατός πονοκέφαλος. Έτσι έκοψα το κάπνισμα με ευκολία. Τα δυο προηγούμενα χρόνια δεν είχα μπορέσει να απαλλαγώ από το κάπνισμα, όσο κι αν είχα πιέσει τον εαυτό μου. Παρ` όλο που η υγεία μου επιδεινώθηκε σοβαρά, συνέχισα να καπνίζω γύρω στα 75 τσιγάρα την ημέρα. Όταν λοιπόν άρχισα να αισθάνομαι άρρωστος και ανίκανος να ξεριζώσω το πάθος μου, ακολούθησα τις συμβουλές των φίλων μου και κατέφυγα στο στάρετς Αμβρόσιο. Με ειλικρινή μετάνοια του ζήτησα να προσευχηθεί για μένα. Αργότερα, όταν πήγα να τον ευχαριστήσω, ο πατήρ Αμβρόσιος άγγιξε με το ραβδί του το κεφάλι μου που πονούσε και από εκείνη τη στιγμή δεν αισθάνομαι πια κανενός είδους πονοκέφαλο.
Πηγή: Αγιορείτικη Μαρτυρία. Τριμηνιαία έκδοση Ιεράς Μόνης Ξηροποτάμου, Τεύχος 6
4) Γέροντας Ιλαρίωνας Αργκάτου
-Γέροντα το κάπνισμα είναι πάθος,είναι αμαρτία;
-Όταν καπνίσεις μία φορά είναι αμαρτία, εαν το κάνεις συνέχεια γίνεται πάθος. Γιατί; Επειδή είναι κάτι που δεν ταιριάζει στην ανθρώπινη φύση. Δεν είναι όπως το φαγητό. Είναι κάτι επιπλέον και δεν μπορείς να είσαι και με τον Θεό και με το κάπνισμα.
Έρχονται πιστοί να εξομολογηθούν και μου λένε ότι νηστεύουν και ότι προσεύχονται. ”Ναι, τους λέω, αλλά όλα αυτά τα γεμίζετε με καπνό”. Πρέπει να είσαι ελευθερος από οτιδήποτε και εαν είσαι ελευθερος από οτιδήποτε είσαι ελευθερος και από το κάπνισμα.
…Πολλοί άγιοι,στους οποίους φανερώθηκε η κόλαση, αισθάνθηκαν εκεί μία μυρωδιά πολύ άσχημη. Σε άλλους αγίους ο ψυχοκτόνος έχθρός τους έφερε πειρασμούς υπό την μορφή πολύ άσχημων μυρωδιών, τόσο άσχημων που δεν μπορούσαν να σταθούν στον τόπο που βρισκόνταν. Όταν όμως εμφανίστηκαν σε αυτούς άγγελοι φωτός αυτοί δεν έβγαζαν από την μύτη τους φωτιές και καπνούς.
Κρίμα για τα παιδιά που πρέπει να αναπνέουν τον γεμάτο καπνό αέρα από τα τσιγάρα των γονιών τους. Αυτά μένουν στο σπίτι με δαίμονες και όχι με γονείς, αφού μόνο οι δαίμονες βγάζουν από την μύτη και από το στόμα καπνό. Αυτό το περιγράφει καλύτερα ο Αγ. Αντώνιος όταν διηγείται πως του εμφανίστηκε ο διάβολος. “Έλεγε, πως πολλές φορές φαίνονται όπως φανέρωσε ο Κύριος τον διάβολο εις τον Ιώβ, λέγοντας του:
«Λάμπουν τα μάτια του ως είδος εωσφόρου – σαν ήλιος χαραυγής.
Από το στόμα του πηδούν λαμπάδες αναμμένες κι’ εκσφενδονίζονται φωτιάς κομμάτια, απ’ τα ρουθούνια του βγαίνει καπνός, όπως από καμίνι που σιγοκαίγεται με -πυρακτωμένα κάρβουνα. Είναι η ψυχή του θράκα αναμμένη και φλόγα βγαίνει απ’ το στόμα του»
Έτσι και εσείς, δίπλα στους δαίμονες, θα δώσετε λόγο για την άσχημη μυρωδιά με την οποία γεμίσατε τους συνανθρώπους σας και τα προβλήματα υγείας που τους προκαλέσατε.
Καπνιστή. Όταν έρχεται ο διάβολος και σου λέει ”πάρε ένα τσιγάρο ακόμη” να σκεφτείς πόσο ωραία είναι η ζωή και πόσο κακό κάνει το τσιγάρο και να σκεφτείς ότι μπορεί μετά από μία ώρα η ψυχή σου να βρεθεί μπροστά στον Χριστό και να σου ζητήσει τον λόγο γι’ άυτήν την αμαρτία. Σταμάτα το τσιγάρο και προσευχήσου, προσευχήσου ξανά και ξανά.
Και εσείς που δεν καπνίζεις, μην αμαρτάνεις ούτε εσύ. Μην κατακρίνεις και μην κατηγορείς όταν βλέπεις έναν δούλο του τσιγάρου, ούτε με την σκέψη σου. Εαν είναι φίλος ή συγγενής σου πλησίασε τον και συμβούλευσέ τον. Μην επιμένεις και μην γίνεσαι ενοχλητικός για να μην σε μισήσει ο καπνιστής. Ξέρεις πως θα τον βοηθήσεις καλύτερα; Προσευχήσου γι’ αυτόν συνεχώς.
*****
-Πάτερ τι συμβαίνει με αυτούς που καπνίζουν;
-Σε αυτούς που καπνίζουν έρχονται οι δαίμονες και καπνίζουν τον χιτώνα του βαπτίσματος με τον καπνό της κόλασης. Οι δαίμονες θα φέρουν μαρτυρία για τον καπνό που κάπνισε κάποιος και στην κόλαση οι καπνιστές θα βρίσκονται στον καπνό. Αυτό που τους αρέσει εδώ στη γη θα το έχουν και εκεί αλλά θα βασανίζονται. Η αίσθηση της ευχαρίστησης θα εξαφανιστεί. Αυτό που σου προκαλούσε ευχαρίστηση στην γη εκεί θα σε βασανίζει. Σου άρεσε ο καπνός του τσιγάρου όσο ζούσες,αιώνια θα πνίγεσαι στον καπνό.
*****
-Πάτερ γιατί το κάπνισμα είναι αμαρτία αφού η Αγία Γραφή δεν αναφέρει τίποτα;
-Η αμαρτία του καπνίσματος ισοδυναμεί με την αυτοκτονία. Αυτοκτονείς επειδή δηλητηριάζεις το σώμα σου με καπνό, τα κύτταρα αδυνατίζουν και πεθαίνεις πριν την ώρα σου. Εαν αρρωστήσεις από καρκίνο του πνεύμονα εξαιτίας του καπνίσματος, μόνος σου και συνειδητά προκαλείς την ασθένεια και επισπεύδεις τον θάνατό σου.
5) Γέροντας Θεόφιλος Παραϊάν
-Οι χριστιανοί ομολογούν και πιστεύουν στην ανάσταση των νεκρών.Πώς λοιπόν να περιφρονήσουμε το σώμα με το οποίο θα αναστηθούμε;
Κάποιοι μαθητές μου ομολόγησαν ότι παράτησαν το πάθος του καπνίσματος όταν πηγαίνοντας σε κάποιο μοναστήρι άκουσαν έναν δαιμονισμένο να φωνάζει: «Δεν θέλω λιβάνι, θέλω καπνό από τσιγάρο»!
Ο γέροντας Θεόφιλος Παραϊάν έλεγε ότι δεν αφήνει τους καπνιστές να κοινωνήσουν και ούτε τους διαβάζει την συγχωρητική ευχή. (Καθηγ. Λαουρέντσιου Ντουμίτρου)
6) Γέροντας Σοφρώνιος του Έσσεξ
-Ο γέροντας Σοφρώνιος του Έσσεξ δεν τόνιζε το πάθος αυτό περισσότερο από τα άλλα πάθη. Θυμάμαι ερχόνταν στο μοναστήρι μία Γαλλίδα που είχε γίνει ορθόδοξη. Καμία φορά έβγαινε έξω για να καπνίσει κάποιο τσιγάρο. Μετά μου έλεγε: «Αισθάνομαι σαν μία πόρνη, πως να ξεφύγω από τον καπνό;» Το ήθελε πολύ. Τότε της είπα (πιστεύω ότι της το είπε και ο γέροντας Σοφρώνιος):
«Άφησέ το αυτό τώρα. Έχεις άλλα προβλήματα». Εκείνη την εποχή είχε διάφορα προβλήματα και το κάπνισμα ήταν ένα πρόσθετο βάρος επειδή ήθελε να το κόψει.
Τελικά αυτή και άλλοι πολλοί το έκοψαν. Δεν είναι απαραίτητα αυτό το πρώτο βήμα. Το πρώτο βήμα είναι να πλησιάσεις τον Θεό. Να επιθυμείς να είσαι κοντά Του. Εαν ξέρεις ότι ο Θεός σε αγαπάει και με το τσιγάρο στο στόμα, τότε ίσως κάποια στιγμή να σου έρθει μία ιερή ντροπή, όχι μία ανθρώπινη ντροπή και να το παρατήσεις με αηδία, με αηδία ιερή και σωτήρια.
-Γνώρισα έναν Μολδαβό ο οποίος συχνά ταξιδεύει στην Ρωσία. Μου έλεγε ότι εκεί γνώρισε έναν Ρώσο γιατρό ο οποίος έχει 24 παιδιά με μία μόνο γυναίκα και υιοθέτησε και άλλα 4. Πηγαίνει συχνά στην Λαύρα του Αγίου Σεργίου του Ράντονεζ. Εκεί έχει ένα κελί δικό του. Όταν μπαίνει στο κελί μένει μέσα για 4 ημέρες χωρίς φαί, χωρίς ποτό. Κανείς δεν ξέρει τι κάνει εκεί. Όταν βγαίνει από εκεί νομίζει ότι πέρασαν δέκα λεπτά. Η εκκλησία θέλει να τον κάνει ιερέα αλλά εκείνος αρνείται. Και έχει μία προσευχή τόσο δυνατή που μία φορά έκανε κάποιους εξορκισμούς με προσευχές απλές που ούτε οι ιερείς δεν μπορούσαν να κάνουν. Μετά από τις προσευχές αυτές βγαίνει έξω και καπνίζει κανένα τσιγάρο. Συγνώμη, με αυτό δεν θέλω να πω ότι επικροτώ το κάπνισμα, αλλά ωστόσο ας υπάρχει καποια ισορροπία. Πρώτα να αγαπήσει κάποιος τον Θεό και όλα τα άλλα θα προστεθούν. (Μαρτυρία του ιερομ. Ραφαήλ Νόικα)
