Αργολογία

Μέσα στην ατμόσφαιρα της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής ακούμε συχνά την εξαίρετη προσευχή του Αγίου Εφραίμ : «Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου, πνεύμα αργίας, περιεργίας, φιλαρχίας και αργολογίας, μη μοι δος…» .Όταν λέει ο άγιος τη φράση «πνεύμα αργολογίας», κάνει λόγο για την αμαρτία της αργολογίας, η οποία πολλούς ανθρώπους ταλαιπωρεί. Η αργολογία είναι τα πολλά, τα ανώφελα, τα ανούσια, τα απερίσκεπτα και τα περιττά λόγια.

Μη, λοιπόν, ντροπιάζεις τη γλώσσα σου, γιατί πως θα προσευχηθεί για εσένα, όταν χάσει τη δική της παρρησία; Αλλά στόλισε την με επιείκεια, με ταπεινοφροσύνη, κάνε την άξια του Θεού, τον οποίο και παρακαλεί. Γέμισε την με εγκώμια και πολλή ελεημοσύνη, διότι είναι δυνατόν και με λόγια, να κάνεις ελεημοσύνη: «Γιατί ο λόγος είναι ανώτερος από την προσφορά υλικών αγαθών», «Απάντησε στον φτωχό με πραότητα, ειρηνικά». Όλο τον υπόλοιπο χρόνο καλλώπιζε την με την διήγηση των θείων νόμων, « Γιατί κάθε σου διήγηση πρέπει, να αναφέρεται στον νόμο Του Υψίστου». Όπως ακριβώς το μύρο ευχαριστεί όσους το οσφραίνονται, έτσι και ο καλός λόγος, γι’ αυτό και έλεγε κάποιος: «Το όνομα σου είναι σαν το μύρο που χύνεται και αρωματίζει όλο το περιβάλλον», κάνοντας τους γύρω σου, να αποπνέουν κι αυτοί την ευωδία εκείνη. Ας φυλάμε, λοιπόν, συνεχώς το στόμα μας, βάζοντας σ’ αυτό σαν κλειδί το λογικό, όχι για να είναι πάντοτε κλειστό, αλλά για να ανοίγει στη περίπτωση που χρειάζεται.

Υπάρχουν περιπτώσεις που ο λόγος ωφέλησε περισσότερο από τη σιωπή. Ακριβώς γι’ αυτό το λόγο ο σοφότατος εκείνος Σολομών έλεγε: «Υπάρχουν περιστάσεις που πρέπει, να σιωπήσεις και περιστάσεις που πρέπει, να μιλήσεις». Γιατί, αν ένα σπίτι έπρεπε να είναι πάντοτε ανοιχτό, δεν θα τοποθετούσαν πόρτες. Και αν έπρεπε να είναι πάντοτε κλειστό, δεν θα χρειάζονταν φρουρά. Γιατί το κλειστό για πιο λόγο θα έπρεπε να φυλάξει κανείς; Αλλά γι’ αυτό υπάρχει πόρτα και φρουρά, για να χρησιμοποιούμε το καθένα στον κατάλληλο καιρό. Άλλος δε σοφός λέει: «Ζυγαριά και σταθμά κατασκεύαζε, για να ζυγίζεις τα λόγια σου», ζητώντας περισσότερη προσοχή, ώστε να μην λέμε μόνο τα λόγια που πρέπει αλλά και ζυγίζοντας τα, όποιος θα μπορούσε κάποιος να πει, με την πρέπουσα προσοχή εξετάζοντας τα με λεπτομέρεια. Γιατί, αν αυτό το κάνουμε όταν πρόκειται για χρυσάφι και για ύλη που χάνεται, πολύ περισσότερο πρέπει να το κάνουμε για τα λόγια μας, ώστε σε τίποτε σε τίποτα να μην υστερούσε ούτε να λέμε περιττά. Γι’ αυτό και ακόμη ένας σοφός έλεγε: «Μην αποφύγεις από συστολή να μιλήσεις, όταν πρόκειται μιλώντας να σώσεις αυτούς που θα ακούσουν το λόγο του Θεού».

Να μάθουν τα παιδιά να προσέχουν τη γλώσσα: όρισε στο παιδί αμέσως νόμο να μη βρίζει, να μην περιφρονεί, ποτέ να μη βλαστημεί, κανέναν, να μην ορκίζεται και να είναι υποχωρητικός και προπάντων προσεκτικός. Ράψε το στόμα του, για να μην λέει αισχρά λόγια. Αν διαπιστώσεις ότι το παιδί σου συκοφαντεί κάποιον, κλείσε το στόμα του και στρέψε τη γλώσσα του εναντίον των δικών του αμαρτημάτων. Να μη λέει τίποτε σ’ ένα ελεύθερο άνθρωπο αισχρό, ούτε φαιδρό, ούτε ανόητο, ούτε τίποτε άλλο ασήμαντο, αλλά μόνο όλα όσα αρμόζουν σ’ έναν ελεύθερο άνθρωπο. Ας μάθει να ψάλλει στο Θεό, για να μην ασχολείται με αισχρά άσματα και απρεπείς διηγήσεις. Ας εκπαιδεύσουμε τη γλώσσα να επαινεί, γιατί η Αγία Γραφή μας λέει: «Σταμάτησε τη γλώσσα σου, όταν πρόκειται να κακολογήσει». Ο Θεός δεν την έδωσε γι’ αυτό, για να κατηγορούμε, να βρίζουμε, να διαβάλλουμε ο ένας τον άλλον, αλλά για να υμνούμε το Θεό, για να λέμε εκείνα που ευχαριστούν που ενισχύουν, εκείνα που οικοδομούν.

Το στόμα σου λοιπόν, να μην είναι τάφος, αλλά θησαυροφυλάκια, διαφέρουν πολύ από τους τάφους, επειδή οι τάφοι καταστρέφουν εκείνο που θα πάρουν, ενώ τα θησαυροφυλάκια το διατηρούν. Να έχεις, λοιπόν, κι εσύ πλούτο φιλοσοφίας που μένει αιώνια κι όχι δυσωδία και σαπίλα. Τότε μόνο πρέπει να μιλάμε, όταν τα λόγια μας είναι χρησιμότερα από τη σιωπή. Δεν πρέπει δε, να φρουρούμε μόνο το στόμα μας, αλλά και τη σκέψη μας πριν μιλήσει το στόμα μας.

Πηγή: Πρεσβύτερος Ηλίας Διακόπουλος, Ο Ιερός Χρυσόστομος: Θεολογεί, Συμβουλεύει, Παιδαγωγεί και Διδάσκει,  Εκδόσεις: Παρρησία Τεύχος 2 ο & Περιοδικό «Φωτοδότης» Ι.Ν. Μεταμορφώσεως Βριλησσίων, Τεύχος 14 Ο, Φεβρουάριος 2009.